ICT-ideeën in de klas:

- De eindtermen

- 8 ICT-lesideeën voor het 3de leerjaar

- Verantwoording van de gekozen ideeën

De eindtermen ICT

De Leergebiedoverschrijdende eindtermen ICT voor het onderwijs even opgesomd:

De leerlingen:

1) hebben een positieve houding tegenover ict en zijn bereid ict te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

2) gebruiken ict op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.

3) kunnen zelfstandig oefenen in een door ict ondersteunde leeromgeving.

4) kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.

5) kunnen ict gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.

6) kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.

7) kunnen ict gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.

8) kunnen ict gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.

 

8 ICT-lesideeën voor het 3de leerjaar

Bij elk lesidee verwoord ik: bij welk ontwikkelveld (leerplan ZILL) het lesidee specifiek gebruikt kan worden (wordt dit niet vermeld? Dan is het een les die niet meteen aansluit bij een welbepaald ontwikkelveld), wat ik van de leerlingen verwacht/wat het centrale idee is bij de opdracht, welke eindterm(en) ik hieraan koppel en waar je eventuele materialen kan terug vinden.

 

  • Opdrachtjes rond veilig op het internet gaan;

De leerlingen krijgen enkele oefeningen die ze moeten maken aan de hand van filmpjes rond het veilig gebruik van internet. Wanneer je op volgende link klikt; http://www.ictheek.be/ict/archieven/787 kan je werkblaadjes en lesfiches downloaden rond het thema. Op de site; http://www.digitips.be/digitips/34va-VeiligInternet.html zijn er nog enkele ander filmpjes. Ook het materiaal voor het vierde leerjaar is, mits begeleiding of versoepeling van de vragen, bruikbaar in het derde leerjaar.

Eindterm 2: De leerlingen gebruiken ict op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.

 

  • De informatie voor een presentatie opzoeken en deze presentatie geven met beeldondersteuning;

Ontwikkelveld: Taalontwikkeling, maar ook Muzische ontwikkeling en Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld.

De leerlingen gaan eerst en vooral op zoek naar informatie die voor hen bestemd is rond het gekozen of opgelegde onderwerp. Wikikids.nl, netwijs.nl, jouwzoekmachine.be en meestersipke.nl. Wanneer alle informatie verzameld is in bijvoorbeeld een mindmap of op een blaadje papier gaan de leerlingen beginnen aan het maken van de presentatie. De leerlingen gebruiken één van de volgende sites/programma's om een korte en eenvoudige presentatie te geven: Prezi.com, PowerPoint, PowToon of GoogleDocs/Google Presentaties. Omdat het voor vele leerlingen moeilijk is om te weten of ze al dan niet te snel spreken kun je ze ook de app. PaceRecorder laten gebruiken. Met de app. kunnen ze wat ze presenteren opnemen en tegelijkertijd ook kijken naar de snelheidsindicator.

Eindterm 6: De leerlingen kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.

Eindterm 7: De leerlingen kunnen ict gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.

 

  • eMindMap maken;

Ontwikkelvelden: Taalontwikkeling,  Muzische ontwikkeling (bv.: over kunstenaars) en Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld.

Na het afronden van een thema W.O. rond bijvoorbeeld de spin maken de leerlingen hun eigen mindmap. Deze mindmap kunnen ze gebruiken om voor de toets te studeren of om de leerstof overzichtelijker te maken. Vooraleer de leerlingen alleen aan de slag gaan, bekijk je het eerst samen. Je maakt samen aan het bord een mindmap of bestudeerd een mindmap die je zelf maakte. De leerlingen krijgen dan een zicht over hoe een goede mindmap er uit ziet en wat er in moet staan. Vervolgens kunnen de leerlingen per twee of drie samen één mindmap maken. Best maak je zelf een mindmap leidraad waarop de noodzakelijke informatie staat, zoals bijvoorbeeld voor de spin; uiterlijk, woonplaats, het web,... Wanneer dit helemaal onder de knie is, kunnen ze zelf een mindmap maken. Het is ook goed dat deze mindmapping meegenomen wordt naar de volgende hogere jaren. Op emindmaps.nl kan je het gratis programma downloaden.

Eindterm 1: De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ict en zijn bereid ict te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

Eindterm 4: De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.

 

  • Een stripverhaal maken met Comic Creator;

Ontwikkelveld: Taalontwikkeling. De leerlingen gebruiken de 'Comic Creator' om hun eigen stripverhaal te maken. Eerst experimenteren ze met de tool en bekijken ze wat ze er allemaal mee kunnen doen. Eens ze door hebben hoe de tool werkt, maken de leerlingen hun eigen stripverhaal op papier. Hiervoor kopieer je het laatste blad van het stappenplan dat je terug kan vinden op volgende site; http://www.ictheek.be/ictheek/werkbladen/ComicCreator.pdf . De tool is in het eenvoudig Engels, maar in het stappenplan staat duidelijk beschreven wat ze moeten doen. Met een korte gezamenlijke introductie en het overlopen van het stappenplan is dit echt kinderspel.

 Eindterm 5: De leerlingen kunnen ict gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.

 

  • De browser extensie “Read&Write for Google Chrome" gebruiken;

Ontwikkelveld: Taalontwikkeling.

Deze tool die je in je browser (= zoekprogramma = Google Chrome, Internet Explorer, Fire Fox, Safari,...) installeert, kan zowel in de klas (klassikaal als individueel) als thuis gebruikt worden. Wanneer leerlingen, die al dan niet taalzwak zijn, een tekst moeten lezen (bv.: krantenartikel - thema actualiteit) kunnen ze deze tool gebruiken. Deze tool geeft toegang tot enkele erg handige functionaliteiten in je browser: het voorlezen van webpagina’s, het verduidelijken van woorden (woordenboek en beeldwoordenboek), een woordvoorspeller, een woordenlijsten genereren en het markeren van woorden om de tekst samen te vatten. Erg handig en kindvriendelijk in gebruik dus. Om deze extensie te installeren kan je op volgende link klikken, de extensie toevoegen aan chrome en deze downoaden; https://chrome.google.com/webstore/detail/readwrite-for-google-chro/inoeonmfapjbbkmdafoankkfajkcphgd.

Eindterm 1: De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ict en zijn bereid ict te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

Eindterm 4: De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.

Eindterm 6: De leerlingen kunnen met behulp van ict voor hen bestemde digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.

 

  • Een tekening of dergelijke maken met Tux Paint;

Ontwikkelvelden: Muzische ontwikkeling, Taalontwikkeling en Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld.

Met dit programma zijn de mogelijkheden oneindig groot. Je kan de leerlingen een wenskaartje voor Kerstmis of voor een verjaardag laten maken, een uitnodiging, menukaart, .... laten ontwerpen, een gewone tekening laten make en kortom: zoveel meer. Het programma is een combinatie van eenvoudige bediening en leuke geluidseffecten die je hierbij kan plaatsen. Er is ook aanmoediging en hulp door een mascotte, een pinguïn, die de kinderen begeleidt als ze het programma gebruiken. De kinderen krijgen om te beginnen een witte ondergrond en verschillende tekengereedschappen. De witte achtergrond en het gereedschap helpt hen bij het loslaten hun creativiteit. Om meer over het programma te weten te komen of om het te installeren kan je naar volgende link gaan; http://tuxpaint.org.

Eindterm 5: De leerlingen kunnen ict gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.

Eindterm 7: De leerlingen kunnen ict gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.

Eindterm 8: De leerlingen kunnen ict gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.

 

  •  Snel en efficiënt leren typen met de Typetuin;

De typetuin is een programma geschikt voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar. Deze kindvriendelijke cursus leert kinderen in maximaal 14 weken vliegensvlug en efficiënt typen. Het programma heeft een aantal erg goede dingen die ik graag even in de kijker zet. De typelessen passen zich aan op het typeniveau van je kind. Het programma gaat dus uit zichzelf differentiëren. Niet enkel wordt er aandacht besteed aan de middenmoot, maar ook aan leerlingen met gedrags- en leerproblemen. Er is ook een sterke motivatie voor kinderen door de vele spelelementen. De typetuin is helemaal ingekleed in een verhaal dat zorgt voor een echte betrokkenheid. Het platform is een uitdagende, kindvriendelijke en leuke leeromgeving. Wanneer de leerlingen even vast zitten of geen vooruitgang meer maken zijn er coaches die de leerlingen weer motiveren om verder te werken. Deze cursus kan zowel op school als thuis gebruikt worden. Door te klikken op volgende link kan je een filmpje bekijken waarin 'De Typetuin' kort en krachtig wordt uitgelegd; https://vimeo.com/227447446.

Wat ik wel als nadeel kan bestempelen is dat hier een 'hoog' prijskaartje aan hangt. Natuurlijk kunnen scholen steeds contact opnemen en dit bespreken.

Eindterm 1: De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ict en zijn bereid ict te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.

Eindterm 2: De leerlingen gebruiken ict op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.

Eindterm 3: De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ict ondersteunde leeromgeving.

Eindterm 4: De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.

 

  • Oefeningen van wiskunde, leerstof 3de leerjaar;

Ontwikkelveld: Ontwikkeling van wiskundig denken.

Op de volgende site staan er tal van oefeningen rond de wiskunde van het derde leerjaar. Je vind op de site oefeningen rond de verschillende wiskundige domeinen: getallenkennis, bewerkingen, tafels van vermenigvuldiging en deeltafels, meten en metend rekenen, meetkunde, cijferen en allerlei andere rekenoefeningen. De oefeningen zien er goed uit en niet te moeilijk. Deze kunnen gebruikt worden als extra oefeningen om de leerstof onder de knie te krijgen of om deze te herhalen. De uitleg van de oefeningen en de opgaven zijn steeds makkelijk verwoord voor de leerlingen. Ze krijgen een punt (in percenten) en onmiddellijke feedback (juist of fout). Site: http://www.kabage.be/ict/e-wis3.html.

Eindterm 3: De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ict ondersteunde leeromgeving.

Eindterm 4: De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ict ondersteunde leeromgeving.

 

Verantwoording van de gekozen ideeën

Hieronder verantwoordt ik kort de keuzen voor mijn acht activiteiten. Om dit te doen maakte ik gebruik van deze vijf hulpvragen;

  1. Waarom helpt deze activiteit bij het bereiken van de doelstellingen van het vak?
  2. Waarom past deze activiteit bij de leerlingen van dit leerjaar?
  3. Waarom past deze activiteit bij de gekozen ICT-eindterm.
  4. Waarom verhoogt deze activiteit de kwaliteit van het onderwijs (motivatie leerlingen, betere leerresultaten en/of efficiënter leerproces)
  5. Hoe zou je dit praktisch aanpakken in de klas (rekening houdend met de technische voorzieningen).

 

Bij elke opdracht zijn er enkele doelen die bereikt moeten worden. Een kleine greep in de doelen die ik voor ogen had zijn:

  • De leerlingen kunnen op een veilig manier surfen op het internet.
  • De leerlingen kunnen de informatie voor een presentatie opzoeken en deze presentatie geven met beeldondersteuning.
  • De leerlingen kunnen een eMindMap maken rond een bepaald aangeleerd onderwerp.
  • De leerlingen kunnen een tekst lezen en begrijpen al dan niet met behulp van de extensie 'Read&Write'.
  • De leerlingen kunnen een stripverhaal bedenken en maken met de tool Comic Creator.
  • De leerlingen kunnen een tekening maken met het programma Tux Paint.
  • De leerlingen kunnen snel en efficiënt typen.
  • De leerlingen kunnen oefeningen maken rond de leerstof van meetkunde uit het derde leerjaar.

Natuurlijk zijn dit niet alle doelen die je aan deze acht lesideeën kan linken. Daarom vermeld ik dat dit een kleine greep was uit de doelen.

 

Waarom de activiteiten passen bij de doelgroep 3de leerjaar? Eerst en vooral is het de leeftijd waarom leerlingen steeds meer in contact komen met computers, tablets, smartphones. Kortom allerlei dingen waar internet aan gekoppeld wordt. Het is dus belangrijk dat deze leerlingen op een veilige en verantwoorde manier leren surfen op het internet. Ook het snel en efficiënt typen op een toetsenbord komt hierbij kijken. In de hogere leerjaren (vooral ook in het secundair) en in de toekomst wordt dit een must, een competentie, die van de leerlingen verwacht wordt.

Informatie kunnen opzoeken en deze voorleggen/presenteren aan hun leeftijdgenoten is iets dat ook nog vaak gedaan wordt. Dit onder de vorm van een spreekbeurt. Met de presentatieprogramma's kunnen de leerlingen dit in ene mooier en leuker jasje steken voor zichzelf en hun medeleerlingen.

Tools zoals Comic Creator en Tux Paint passen perfect bij dit leerjaar omdat hun creativiteit echt nog aan het werk gaat. Zo kunnen ze hun eigen ideeën creatief vorm geven. De site met de oefeningen van wiskunde leunen zich perfect bij de doelgroep omdat het ook echt de wiskundige inhouden zijn die aan  bod komen in het derde leerjaar.

 

Elke activiteit werd gelinkt aan één of meerder ICT-eindterm(en). Dit spreekt voor zich en heeft niet veel toevoeging nodig. Natuurlijk hangt dit ook een beetje af van hoe je zelf de opdracht als leerkracht zal aankleden en hoe je de eindtermen nu juist vertaald naar oefeningen/lessen.

 

De opdrachten/lesideeën die ik hierboven heb uitgeschreven hebben zeker en vast wel een steentje bij te dragen bij het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs. Het maken van een eMindMap of van de extra oefeningen wiskunde bijvoorbeeld zullen zorgen voor een beter leerresultaat. De andere opdrachten zoals het maken van een tekening met Tux Paint of een strip met Comic Creator zullen de motivatie van de leerlingen verhogen. Het goed en snel kunnen typen zal dan op langere termijn voor een efficiënter leerproces zorgen.

 

De praktische aanpak in mijn klas ==> zie Technische mogelijkheden. De acht bovenstaande opdrachten zou je kunnen inzetten tijdens een contractwerk. Mits er in mijn klas maar drie computers zijn, kunnen de leerlingen nooit allemaal tegelijk de opdrachten maken. Daarom een contractwerk. Een hoekenwerk zou zich hier ook wel goed tot verlenen. Oefeningen maken van wiskunde  kunnen dan weer door de leerlingen gemaakt worden die sneller klaar zijn met opdrachten. Het leren typen kan zowel in de klas al thuis ingezet worden.

Bij enkele opdrachten heb ik vermeld dat je deze best eerst samen bespreekt. Soms is een klassikale ondersteuning/uitleg aan het bord ook wel interessant. Zo kunnen toch alle leerlingen kennismaken met ICT buiten een hoekenwerk of contractwerk. Scholen die beschikken over een computerlokaal met voldoende computers voor de leerlingen hebben hierbij dan weer veel meer mogelijkheden.